Rəqəmsal innovasiyalar dövründə qlobal maliyyə mənzərəsi diqqətəlayiq transformasiyaya məruz qalıb, çünki getdikcə nağdsız ödəniş sistemlərinin payı bazarda artır. Strateji cəhətdən Avropa və Asiya arasında yerləşən Azərbaycan 2022 və 2023-cü illər ərzində ödəniş seçimlərində əhəmiyyətli dəyişiklik yaşayır. Bu məqalə bu dövr ərzində nağd və nağdsız ödənişlər haqqında məlumatları araşdıraraq Azərbaycanın daha rəqəmsal iqtisadiyyata keçidinə işıq salır.
2022-ci ildə Azərbaycanda kart ödənişləri ilə ölkə daxilində 55,980 milyon manat təşkil edib. Bu əməliyyatların 31,787 milyon manatını nağd ödənişlər təşkil edib ki, bu da ümumi məbləğin təxminən 56,8%-ni təşkil edir. Bu müddət ərzində nağdsız ödənişlərin həcmi 24,192 milyon manat təşkil edib ki, bu da ümumi məbləğin 43,2%-ni təşkil edir. Qeyd edək ki, bu nağdsız ödənişlərin əhəmiyyətli hissəsi bankomatlar və POS-terminallar vasitəsilə həyata keçirilib.
2022-ci ildə ölkə daxilində nağdsız ödənişlərin POS-terminallar ilə keçirilən həcmi 5,803 milyon manat, Elektron ticarət ilə 18,348 milyon manat təşkil edib. Bu da müvafiq məbləğlər üzrə faiz bölgüsündə 24% (POS) və 76% (Elektron ticarət) təşkil edib.
Əvvəlki il ilə müqayisədə 2023-cü ildə Azərbaycanda kart ödənişləri ilə ölkə daxilində keçirilən əməliyyatlarda daha da irəliləyişlər müşahidə olunur. Ölkə daxili kart ödənişlərinin ümumi dəyəri artaraq ilk 3 ay ərzində 17,556 milyon manata çatıb ki, bu da ölkənin rəqəmsal ödəniş ekosistemində əhəmiyyətli artımın göstəricisidir.
2023-ci ilin ilk 3 ayında ölkə daxilində nağdsız ödənişlərin POS-terminallar ilə keçirilən həcmi 2,017 milyon manat, Elektron ticarət ilə 6,934 milyon manat təşkil edib. Bu da müvafiq məbləğlər üzrə faiz bölgüsündə 22.5% (POS) və 77.5% (Elektron ticarət) təşkil edib.
Bu statistika Azərbaycan istehlakçıları arasında nağdsız əməliyyatların getdikcə daha çox qəbul edildiyini vurğulayır. Bu nağdsız ödənişlərin əksəriyyəti POS terminallar və e-ticarət platformaları vasitəsilə həyata keçirilib ki, bu da rəqəmsal ödəniş üsullarına keçidi göstərir.
Qeyd etmək istərdik ki, 2022-ci ilin ilk 3 ayı ilə müqayisədə, ölkə daxili ödənişlər üzrə POS-terminallarda 70%, elektron ticarətdə isə 118% artım müşahidə edirik.
Azərbaycanda bir il ərzində ölkə daxili nağdsız ödənişlər nəzərəçarpacaq dərəcədə artıb. Nağdsız əməliyyatların sayı 2022-ci ilin ilk 3 ayında 84,189 milyondan, 2023-cü ilin ilk 3 ayında təsir edici 179,287milyona yüksəldi. Bu əhəmiyyətli artım həm də e-ticarətə birbaşa təsir etdi və ölkdə daxili əməliyyatların sayı 2022-2023-cü illərin eyni dövr üzrə 55,672 milyon artaraq 101,535 milyona yüksəldi. Azərbaycanda rəqəmsal ödənişlərin sürətlə mənimsənilməsi e-ticaretin sürət ilə artmasına kömək edir.
Azərbaycanda 2022-2023-cü illər arasında nağd ödənişlər hələ də əhəmiyyətli paya malik olsa da, nağdsız əməliyyatların davamlı artımı müəssisələr və fiziki şəxslər tərəfindən rəqəmsal ödəniş üsullarının getdikcə daha çox mənimsənilməsindən xəbər verir.
Nağdsız ödənişlərə keçid rahatlıq, təhlükəsizlik və gücləndirilmiş şəffaflıq da daxil olmaqla çoxsaylı üstünlüklər təklif edir. Bundan əlavə, o, nağd pulların idarə edilməsi və idarə edilməsi ilə bağlı xərcləri azaltmaqla iqtisadiyyatın ümumi səmərəliliyinə töhfə verir.
Gələcəyə baxsaq, Azərbaycan çox sürətli şəkildə nağdsız ödənişə keçid edir. Texnoloji irəliləyişlər, təkmilləşdirilmiş infrastruktur rəqəmsal ödəniş həllərinin qəbulunu daha da sürətləndirəcək.
Bunun ən böyük sübütu Epoint - Elektron kommersiya xidmətlərinin göstərilməsi üçün yaradılmış platformadır. Artıq hər kəs, 3 dəqiqə ərzində online qeydiyyatı keçərək, ASAN İmza ilə müqaviləni imzalaya bilir, məhsullarını və xidmətlərini online qaydada təqdim edərək, ödənişləri online qaydada qəbul edə bilir. Bankdan asılı olmayaraq, istənilən bankın biznes kartını əlavə edib, vəsaitləri qəbul etməyə başlaya bilər. Epoint-in maliyyə göstəricilərinə nəzər yetirsək, keçən ildən bu günə kimi 21 milyon manat dövriyyə, 300,000-dən çox əməliyyat sayı keçib və 400-dən çox B2B müştərisi var.
* Hesabatlar mərkəzi bankın səhifəsindən götürülmüşdür.
** Məqalədə qeyd olunan məlumatları digər saytlarda tam və ya hissəli şəkildə istifadə edərkən, epoint.az saytında yerləşən xəbər linki məqalənin mənbəsi kimi qeyd olunmalıdır.
